11 Φεβρουαρίου 2012
ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ/ PROJECT: «Αναζητώντας την ενημέρωση»
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – PROJECT ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ: «Αναζητώντας την ενημέρωση»
Εισαγωγή
Ενταγμένο στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος θα μπορούσε να δοθεί για επεξεργασία σε ομάδες μαθητών/τριών το συγκεκριμένο σχέδιο εργασίας με τον τίτλο «Αναζητώντας την ενημέρωση». Το θέμα έχει ως αφόρμηση την 6η ενότητα του βιβλίου της Νεοελληνικής Γλώσσας Β’ Γυμνασίου με το θεματικό τίτλο «Παρακολουθώ, ενημερώνομαι και ψυχαγωγούμαι από διάφορες πηγές».
Κριτήρια επιλογής του θέματος
Η επιλογή του θέματος έγινε με κριτήριο την ωφελιμότητα που θα προκύψει από τη συνθετική εμπειρία και γνώση που θα αποκομίσουν οι μαθητές/τριες, προσεγγίζοντας και μελετώντας τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να ενημερωθούν ως σύγχρονοι πολίτες, καθώς και το πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιείται η ενημέρωση στις μέρες μας αλλά και σε παλαιότερες εποχές. Επιπροσθέτως, αυτό το θέμα προσφέρεται ώστε να αξιοποιήσουν οι μαθητές/τριες τις δυνατότητες που τους δίνονται να αναζητήσουν πλουραλισμό και αντικειμενικότητα στην ενημέρωση. Ασφαλώς, ισχυρό κριτήριο στην επιλογή του θέματος αποτελεί το γεγονός ότι ζούμε στην εποχή της ενημέρωσης και της πληροφορίας, στοιχείο που δεν πρέπει να αγνοηθεί προκειμένου να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις και τις ανάγκες των καιρών μας.
Σκοπός
Σκοπός του σχεδίου εργασίας είναι να εμπλακούν οι μαθητές/τριες στη διαδικασία της πληροφόρησης όχι μόνο ως δέκτες αλλά και ως διαμορφωτές και παραγωγοί είδησης.
Στόχοι
Οι επιμέρους στόχοι του συγκεκριμένου σχεδίου εργασίας είναι:
► Η ελεύθερη, συλλογική και ενεργός συμμετοχή των μαθητών στην όλη διαδικασία του σχεδίου εργασίας.
► Η ενεργοποίηση της κριτικής ικανότητας και η συμμετοχή των μαθητών/τριών στο καθημερινό «γίγνεσθαι».
► Η κατανόηση της μετάδοσης της πληροφορίας και των χαρακτηριστικών μεθόδων με τις οποίες επιτυγχάνεται.
► Η αφόρμηση για προβληματισμό σχετικά με την αντικειμενικότητα της πληροφόρησης.
► Η απόκτηση πολύτιμης πείρας από τη διεξαγωγή μικρής έρευνας σχετικά με τη μετάδοση της είδησης και η προστιθέμενη διδακτική ωφέλεια.
► Η άσκηση στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου μέσα από την παρατήρηση αλλά και τη σύνταξη ειδησεογραφικού λόγου.
► Σύνδεση της διδασκαλίας του γλωσσικού μαθήματος με την καθημερινή πραγματικότητα.
Μεθοδολογικό πλαίσιο
Η εκπόνηση του σχεδίου εργασίας στηρίζεται στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Κάθε ομάδα μαθητών αναλαμβάνει μια διαθεματική δραστηριότητα, την οποία επεξεργάζεται, και στο τέλος όλες οι ομάδες παρουσιάζουν τη συνολική εικόνα του σχεδίου εργασίας. Τα μέλη των ομάδων πραγματοποιούν μικρά διαλείμματα ενημέρωσης και ανταλλαγής πληροφοριών, γεγονός που επιτρέπει την ανατροφοδότηση και τον αποτελεσματικότερο συντονισμό από τον εκπαιδευτικό.
Ενδεικτικές διαθεματικές δραστηριότητες
α) Ανιχνεύουμε την είδηση σε τηλεόραση, εφημερίδα και Διαδίκτυο.
Η πρώτη ομάδα των μαθητών/τριών παρακολουθεί την επικαιρότητα μιας ημέρας σε τρία «κανάλια επικοινωνίας»: τηλεόραση, εφημερίδες και Διαδίκτυο. Στη συνέχεια κατά σειρά:
α) Ανιχνεύει τη σημαντικότερη, κατά την κρίση της, είδηση της ημέρας. Καλό είναι να αποφύγει μία αμιγώς πολιτική είδηση ώστε να αποτραπούν τυχόν ιδεολογικές συγκρούσεις. Επίσης, η είδηση θα πρέπει να είναι σχετικά σύντομη σε έκταση και το περιεχόμενό της να προσφέρεται για διδακτική αξιοποίηση. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού εν προκειμένω μπορεί και επιβάλλεται να είναι παρεμβατικός και συμβουλευτικός.
β) Καταγράφει και μελετά προσεκτικά τα κείμενα που αφορούν την είδηση που επέλεξαν οι μαθητές.
γ) Εντοπίζει στα κείμενα τα βασικά χαρακτηριστικά του ειδησεογραφικού λόγου: ο πομπός και ο δέκτης, ο τόπος, ο χρόνος, το μέσο και το κανάλι επικοινωνίας, ο σκοπός, το είδος λόγου και το γλωσσικό ύφος.
δ) Συγκρίνει την είδηση των τριών καναλιών επικοινωνίας επισημαίνοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές ως προς τις εξής παραμέτρους:
1. Επιλογή λεπτομερειών της είδησης,
2. Γλώσσα και ύφος των κειμένων,
3. Ανάλυση και σχόλιο της είδησης,
4. Έκταση που δίνεται στην παρουσίασή της.
ε) Με βάση τις προηγούμενες παρατηρήσεις η ομάδα καταγράφει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει για το δέκτη η μετάδοση μιας είδησης από την τηλεόραση, τις εφημερίδες και το Διαδίκτυο.
στ) Καταλήγει σε γενικά συμπεράσματα σχετικά με την ενημέρωση του σύγχρονου πολίτη.
β) Διεξάγουμε έρευνα
Μια άλλη ομάδα οργανώνει μια μικρή έρευνα με θέμα «Πηγές της ενημέρωσης» σε δείγμα 50-60 ατόμων, επιδιώκοντας να υπάρχει αντιπροσώπευση ηλικιών και φύλων, με ερωτήσεις κλειστού τύπου (μέθοδος συμπληρωμένων ερωτηματολογίων). Προτεινόμενες ερωτήσεις:
- Πόσο συχνά διαβάζετε εφημερίδα; (Πίνακας Ι)
| Σύνολο | Ποσοστό % | |
| Κάθε μέρα | ||
| Μια φορά την εβδομάδα | ||
| Σπάνια | ||
| Ποτέ |
2. Πόσο συχνά διαβάζετε εφημερίδα; Διαχωρισμός κατά φύλο και κατά ηλικία (Πίνακας ΙΙ)
| Άνδρας (Ποσοστό %) Ηλικία | Γυναίκα (Ποσοστό %) Ηλικία | |||||
| 15–20 | 20-35 | 35-50 | 15–20 | 20-35 | 35-50 | |
| Κάθε μέρα | ||||||
| Μια φορά την εβδομάδα | ||||||
| Σπάνια | ||||||
| Ποτέ | ||||||
3. Ποια στήλη της εφημερίδας σας ενδιαφέρει περισσότερο; (Πίνακας ΙΙΙ)
| Σύνολο | Ποσοστό % | |
| Αθλητικά | ||
| Πολιτικά | ||
| Κοινωνικά | ||
| Πρόγραμμα Τηλεόρασης |
4. Ποια στήλη της εφημερίδας σας ενδιαφέρει περισσότερο; Διαχωρισμός κατά φύλο και κατά ηλικία (Πίνακας ΙV)
| Άνδρας (Ποσοστό %) Ηλικία | Γυναίκα (Ποσοστό %) Ηλικία | |||||
| 15–20 | 20-35 | 35-50 | 15–20 | 20-35 | 35-50 | |
| Αθλητικά | ||||||
| Πολιτικά | ||||||
| Κοινωνικά | ||||||
| Πρόγραμμα Τηλεόρασης | ||||||
5. Ποιο μέσο επιλέγετε συχνότερα για την ενημέρωσή σας; (Πίνακας V)
| Σύνολο | Ποσοστό % | |
| Τηλεόραση | ||
| Ραδιόφωνο | ||
| Εφημερίδες | ||
| Διαδίκτυο |
6. Ποιο μέσο επιλέγετε συχνότερα για την ενημέρωσή σας; Διαχωρισμός κατά φύλο και κατά ηλικία (Πίνακας VΙ)
| Άνδρας (Ποσοστό %) Ηλικία | Γυναίκα (Ποσοστό %) Ηλικία | |||||
| 15–20 | 20-35 | 35-50 | 15–20 | 20-35 | 35-50 | |
| Τηλεόραση | ||||||
| Ραδιόφωνο | ||||||
| Εφημερίδες | ||||||
| Διαδίκτυο | ||||||
Η ομάδα αποδελτιώνει τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων με τη βοήθεια του καθηγητή των Μαθηματικών και καταλήγει σε συμπεράσματα σχετικά με τις πηγές πληροφόρησης και τους προβληματισμούς που γεννάει η επιλογή τους.
Θα μπορούσε, εναλλακτικά, άλλη ομάδα να συντάξει ένα σύντομο τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων, ένα πρωτοσέλιδο φύλλο εφημερίδας ή την αρχική σελίδα μιας ενημερωτικής ιστοσελίδας επιχειρώντας να καταγράψει τα σημαντικότερα νέα της ημέρας κάνοντας τη δική της επιλογή στην ιεράρχησή τους.
γ) Η ιστορικότητα της ενημέρωσης
Μια άλλη ομάδα μαθητών/τριών ξεφυλλίζει την ιστορία του ελληνικού τύπου του 20ου αι. Πηγή της μελέτης αυτής μπορεί να αποτελέσει το λεύκωμα «Ελλάδα 20ος αιώνας. Οι πρώτες σελίδες», επιμ. Μιχάλη Κατσιγγέρα, εκδ. Ποταμός, Αθήνα 1999.
Η ομάδα ερευνά τη δημοσίευση κάποιας συγκεκριμένης ιστορικής στιγμής του ελληνισμού μέσα από το αντίστοιχο πρωτοσέλιδο. Θα μπορούσε για παράδειγμα να ασχοληθεί με τον τορπιλισμό της «Έλλης» τον Αύγουστο του 1940, γεγονός που σημάδεψε τη σύγχρονη Ιστορία μας. Εντάσσει το συμβάν στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής εκείνης με τη βοήθεια του φιλολόγου. Στη συνέχεια, αφού καταγράψει την είδηση, όπως αποτυπώνεται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής εκείνης, αναζητά την αναγραφή του ιστορικού συμβάντος στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους». Οι μαθητές/τριες παρατηρούν τις διαφορές που παρουσιάζονται για το ίδιο γεγονός ανάμεσα στην ειδησεογραφία της εποχής και στο ιστορικό κείμενο λαμβάνοντας υπόψη διάφορες παραμέτρους, όπως το γεγονός ότι το ειδησεογραφικό κείμενο αγνοεί το διαδραματιζόμενο ιστορικό πλαίσιο επειδή παρατάσσεται στο συγχρονικό άξονα.
Ιδιαίτερη έμφαση μπορεί να δοθεί στη διερεύνηση του φαινομένου της ιστορικότητας της επικοινωνίας, τη σχέση δηλ. του τύπου με την Ιστορία, από τις πρώιμες μορφές του ως το σημερινό πολύπλοκο σύμπαν της «κοινωνίας της πληροφορίας». Εξετάζεται σε δεύτερο στάδιο μελέτης, μεταξύ άλλων, η προπαγάνδα ως φαινόμενο πολιτικής και ιστορικής αναγκαιότητας.
Ενδιαφέρουσα δραστηριότητα για τους μαθητές/τριες μπορεί εν προκειμένω να αποτελέσει η σύνταξη της συγκεκριμένης είδησης με τη μορφή ραδιοφωνικού δελτίου ειδήσεων, μια και το ραδιόφωνο αποτελούσε τη μοναδική εναλλακτική πηγή ενημέρωσης της εποχής εκείνης.
δ) Κινδυνεύουμε από το Διαδίκτυο;
Το Διαδίκτυο αποτελεί ένα σύγχρονο μέσο που επιτρέπει στο χρήστη να έχει πρόσβαση σε σχεδόν απεριόριστες πηγές ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Οι περισσότεροι μαθητές είναι πλέον γνώστες της διαδικτυακής τεχνολογίας και χειρίζονται με απίστευτη δεινότητα τον κυβερνοχώρο. Είναι όμως σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένοι σε καινοφανείς κινδύνους που ελλοχεύουν στο σύγχρονο ηλεκτρονικό μέσο πληροφόρησης και ψυχαγωγίας. Κίνδυνοι που πολλαπλασιάζονται λόγω της απειρίας ή της ανωριμότητας της νεανικής ηλικίας.
Επομένως, ενδιαφέρον θα είχε μια ομάδα μαθητών/τριών να αναλάβει να εντοπίσει τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να συναντήσει κανείς στο διαδίκτυο όταν η πλοήγηση είναι ανεξέλεγκτη. Αφού τους καταγράψει θα προσπαθήσει να συντάξει ένα «δεκάλογο» οδηγιών για ασφαλή περιήγηση στον κυβερνοχώρο. Παραδείγματος χάριν ποιον πρέπει να ενημερώσουν όταν επισημάνουν κάτι ύποπτο ή επικίνδυνο στο «σερφάρισμα» τους, ποιες πληροφορίες πρέπει να αποφεύγουν να κοινοποιήσουν σε τρίτους μέσω Διαδικτύου (όνομα, διεύθυνση, τίτλο σχολείου κτλ.)…
Χρονοδιάγραμμα
Γι’ αυτό το project μπορούν να διατεθούν τρία διδακτικά δίωρα: στο πρώτο οι ομάδες οργανώνουν την εργασία τους, ενημερώνονται, μελετούν και συγκεντρώνουν τα απαραίτητα στοιχεία. Στο δεύτερο συνθέτουν το υλικό τους. Στο τρίτο δίωρο οι ομάδες παρουσιάζουν τις επιμέρους εργασίες τους και αυτοαξιολογούνται. Για τη διεξαγωγή, όμως, της έρευνας θα απαιτηθεί περισσότερος χρόνος, τόσο για την οργάνωσή όσο και για την υλοποίησή της. Γι’ αυτό το σχέδιο εργασίας θα μπορούσε τελικά να ενταχθεί στο 10% του διδακτικού χρόνου.
Αξιολόγηση
Αξιολογείται ο βαθμός της συμμετοχής όλων των μαθητών, ιδιαίτερα η συμμετοχή μαθητών που θεωρούνται «αδύνατοι» και οι οποίοι μπορεί να συμβάλλουν σε πολλούς τομείς αναδεικνύοντας δεξιότητές τους. Αξιολογείται η πορεία, το τελικό αποτέλεσμα και ο βαθμός ικανοποίησης των μαθητών/τριών που πηγάζει από τη συμμετοχή τους. Εξετάζεται αν βίωσαν θετικά την εμπειρία της ομαδοσυνεργατικής δουλειάς. Ο διδάσκων αξιολογεί το συνολικό αποτέλεσμα της έρευνας-εργασίας, τη συνεργατική διάθεση των μαθητών, την κοινωνικοποίησή τους, την κριτική τους ικανότητα στην επιλογή των πληροφοριών και τη συγκρότηση του γραπτού τους λόγου στο τελικό προϊόν. Αυτοαξιολογείται και ο ίδιος ο διδάσκων για τον τρόπο με τον οποίο οργάνωσε και επιμελήθηκε την εργασία. Δεν πρέπει, τέλος, ο εκπαιδευτικός να λησμονεί ποτέ ότι οποιαδήποτε αξιολόγηση των μαθητών δεν είναι μια διαδικασία που ακολουθεί τη διδασκαλία, ξεκομμένη από αυτή. Απεναντίας, είναι αναπόσπαστο μέρος της διδασκαλίας, άρρηκτα δεμένο μαζί της.
Μιχάλης Κατσιμπάρδης, αποσπασμένος στο Π.Ι.
Πηγή : www.pi-schools.gr/programs/epimorfosi/epimorfotiko…/neoel-glossa-b.doc
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου